Refluks po operacji bariatrycznej – przyczyny i metody leczenia

Po operacjach bariatrycznych, takich jak rękawowa resekcja żołądka, pacjenci mogą zmagać się z refluksem żołądkowym. Jakie są najczęstsze przyczyny tego schorzenia, jak rozpoznać jego objawy i co zrobić, aby zminimalizować dolegliwości?

Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) to schorzenie, w którym treść żołądkowa (w tym kwas solny) cofa się do przełyku i podrażnia jego błonę śluzową. W prawidłowych warunkach dolny zwieracz przełyku zapobiega temu procesowi, ale w przypadku refluksu jego funkcja jest osłabiona lub zmieniona. Ryzyko wystąpienia tej dolegliwości wzrasta u pacjentów po operacji bariatrycznej, zwłaszcza po rękawowej resekcji żołądka. Dzieje się tak z powodu zmienionej anatomii żołądka i zwiększonego ciśnienia wewnątrzbrzusznego.

Objawy refluksu po operacji bariatrycznej mogą obejmować:

Objawy mogą nasilać się w nocy, zwłaszcza w pozycji leżącej oraz po spożyciu obfitych posiłków.

Sprawdź też, jakie dolegliwości po operacji bariatrycznej mogą wystąpić.

Po operacji bariatrycznej refluks może występować z kilku poniższych powodów.

Leczenie refluksu po operacji bariatrycznej zależy od nasilenia objawów i skuteczności wcześniej wprowadzonych zmian w stylu życia. W przypadku łagodnych objawów często wystarczą domowe metody i modyfikacje diety, natomiast w bardziej zaawansowanych przypadkach konieczne może być leczenie farmakologiczne lub nawet chirurgiczne. 

Naturalne i domowe sposoby na walkę z refluksem po operacji bariatrycznej sprawdzają się w przypadku osób z łagodnymi objawami tego schorzenia. Przede wszystkim obejmują one zmianę trybu życia, w tym zmianę diety na lekkostrawną, unikanie jedzenia przed snem i spanie z uniesioną głową. W łagodzeniu objawów refluksu pomocne są także:

Leczenie farmakologiczne zazwyczaj zaleca się w sytuacji, gdy objawy są umiarkowane lub nie ustępują po zmianach stylu życia. Do najczęściej stosowanych leków należą:

Chirurgia najczęściej rozważana jest w przypadkach, kiedy zarówno farmakoterapia, jak i zmiany stylu życia nie przynoszą efektów, a objawy refluksu są ciężkie i uporczywe. Jednym z najczęściej stosowanych sposobów na uporanie się z tym problemem jest konwersja operacji bariatrycznej – np. z rękawowej resekcji żołądka na bypass żołądkowy, co zmienia przebieg treści żołądkowej i zmniejsza ryzyko refluksu.

Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia refluksu po operacji bariatrycznej, ważne jest wprowadzenie odpowiednich nawyków żywieniowych oraz zmian w stylu życia. Poniżej przedstawiamy kilka kluczowych wskazówek, które mogą pomóc w profilaktyce i kontroli refluksu.

Regularne spożywanie mniejszych, lekkostrawnych posiłków zmniejsza obciążenie żołądka, co ogranicza ryzyko cofania się treści żołądkowej. Duże, obfite posiłki mogą powodować nadmierne rozciąganie żołądka i zwiększać ciśnienie wewnątrzbrzuszne, co prowadzi do refluksu. Zaleca się jedzenie 4-5 mniejszych posiłków dziennie i unikanie przejadania się. Dobrze jest też pamiętać o wolnym i dokładnym przeżuwaniu pokarmu, co ułatwia jego trawienie i zmniejsza ryzyko zgagi.

Soki owocowe, zwłaszcza z owoców cytrusowych, takich jak pomarańcze, cytryny czy grejpfruty, mogą nasilać objawy refluksu. Zawierają dużą ilość kwasów, które mogą podrażniać błonę śluzową przełyku. W podobny sposób działają świeże owoce cytrusowe, dlatego zamiast nich, lepiej sięgać po banany, jabłka czy gruszki.

Smażone potrawy są ciężkostrawne i zwiększają produkcję kwasu żołądkowego, co sprzyja cofaniu się treści żołądkowej do przełyku. Lepszą metodą przygotowywania produktów jest więc pieczenie, gotowanie na parze lub duszenie. Dodatkowo ostre przyprawy, takie jak papryczki chili, pieprz cayenne czy curry mogą podrażniać ściany żołądka i przełyku, nasilając objawy zgagi. Lepiej więc ich unikać i stosować delikatniejsze zioła, np. bazylię, oregano czy koper.

Przetworzona żywność, tak jak dania typu fast food, ciastka, chipsy czy produkty instant, jest bogata w tłuszcze nasycone i tłuszcze trans. Tłuszcze te opóźniają opróżnianie żołądka i zwiększają ciśnienie wewnątrzbrzuszne, co sprzyja cofaniu się kwasu żołądkowego do przełyku. 

Po posiłku należy unikać kładzenia się przez co najmniej 2-3 godziny. Leżenie zaraz po jedzeniu sprzyja cofaniu się kwasu do przełyku, ponieważ w pozycji leżącej treść żołądkowa ma łatwiejszy dostęp do przełyku. Dobrym nawykiem jest spacer po jedzeniu, który wspomaga trawienie i zmniejsza ryzyko refluksu.

Napoje gazowane oraz kofeinowe, takie jak kawa, mogą powodować wzdęcia i zwiększać ciśnienie w jamie brzusznej, co sprzyja refluksowi. Kofeina również osłabia dolny zwieracz przełyku, co ułatwia cofanie się kwasu. Zamiast tego warto sięgać po wodę niegazowaną lub herbatki ziołowe, np. rumianek, który działa kojąco na układ pokarmowy.

Refluks po operacji bariatrycznej, zwłaszcza po rękawowej resekcji żołądka, jest częstym problemem, który może znacząco wpływać na jakość życia pacjenta. Ważne, aby zrozumieć przyczyny tego stanu oraz wiedzieć, jak skutecznie go leczyć. Odpowiednie zmiany w stylu życia, farmakoterapia i w niektórych przypadkach interwencje chirurgiczne mogą pomóc w kontrolowaniu objawów refluksu i poprawie komfortu życia pacjentów po operacji bariatrycznej.

Źródła