Jak zmienia się życie po operacji bariatrycznej?

Decyzja o poddaniu się operacji bariatrycznej to tylko początek drogi. Po zabiegu trzeba wprowadzić wiele zmian w stylu życia i codziennych nawykach, które są niezbędne do utrzymania zdrowia i niższej wagi. Podpowiadamy, co, jak i dlaczego się zmienia.

Życie po operacji bariatrycznej może przynieść wiele korzystnych zmian, ale wymaga także dostosowania do nowej rzeczywistości. Znaczna utrata wagi pozytywnie wpływa na zdrowie i samopoczucie, jednak te zmiany są ściśle powiązane m.in. z koniecznością przestrzegania diety.

Pierwsze tygodnie po operacji to adaptacja do nowych nawyków żywieniowych. Żołądek po zabiegu jest znacznie mniejszy, co oznacza, że trzeba jeść mniejsze porcje, ale częściej – zazwyczaj 5-6 małych posiłków dziennie. Wymaga to znacznej zmiany w dotychczasowym planie posiłków i często wiąże się z koniecznością uczenia się, jakie pokarmy są najlepsze dla nowego układu trawiennego. 

Sprawdź, na czym polega bilansowanie posiłków po operacji bariatrycznej.

Większość pacjentów po operacji bariatrycznej zgłasza poprawę ogólnego stanu zdrowia. Redukcja masy ciała często prowadzi do lepszej kontroli nad cukrzycą typu 2, zmniejszenia problemów z wysokim ciśnieniem krwi, a także do poprawy chorób sercowo-naczyniowych. Niemniej te fizyczne zmiany mogą również wiązać się z emocjonalnymi wyzwaniami. Niektórzy doświadczają tzw. „syndromu pooperacyjnego” – uczucia żalu czy depresji związanej ze zmianą w sposobie życia i trudnościami w adaptacji do nowej tożsamości.

Aby uniknąć komplikacji i zmaksymalizować korzyści zdrowotne wynikające z utraty wagi, warto popracować nad odpowiednimi nawykami i zachowaniami. 

Jedzenie zbyt dużych porcji po operacji bariatrycznej może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, w tym do rozciągania żołądka, co może negatywnie wpłynąć na efekty operacji. 

Nie jedz pokarmów bogatych w cukry proste, tłuszcze nasycone oraz wysokokalorycznych przekąsek. Mogą prowadzić do tzw. zespołu dumpingowego, który powoduje nudności, wymioty, biegunkę, zawroty głowy i ogólne osłabienie. Zamiast tego skup się na wysokobiałkowych, niskotłuszczowych i niskocukrowych produktach, które zapewniają niezbędne składniki odżywcze.

Alkohol może być nie tylko wysokokaloryczny, ale także trudniejszy do metabolizowania przez organizm po operacji bariatrycznej. Może również przyczyniać się do szybszego osiągania stanów nietrzeźwości i powodować większe obciążenie wątroby. 

Regularne ćwiczenia są ważnym elementem utrzymania zdrowej wagi po operacji. Pomijanie aktywności fizycznej może prowadzić do wolniejszego tempa utraty wagi lub nawet do jej przyrostu. Zaleca się, aby pacjenci stopniowo wprowadzali aktywność fizyczną po konsultacji z lekarzem, zaczynając od łagodnych ćwiczeń, takich jak chodzenie, i stopniowo zwiększając ich intensywność.

Sprawdź, jak dobrać ćwiczenia po operacji bariatrycznej.

Operacja bariatryczna to duże wyzwanie emocjonalne i psychologiczne. Niektórzy pacjenci mogą doświadczać depresji, lęków lub problemów związanych z nowym wyglądem.  To może prowadzić do niezdrowych nawyków żywieniowych, takich jak napady objadania się. Ważne, aby szukać wsparcia psychologicznego.

Po operacji bariatrycznej regularne wizyty kontrolne są niezbędne, aby monitorować postępy w utracie wagi, dostosować plany dietetyczne i ćwiczeniowe oraz szybko reagować na ewentualne niedobory składników odżywczych lub inne problemy zdrowotne. 

W pierwszych dniach po operacji zaleca się, aby unikać jakiejkolwiek aktywności, która wymaga znacznego wysiłku fizycznego, w tym dźwigania ciężarów. W tym okresie najlepiej nie podnosić czegokolwiek cięższego niż około 5 kilogramów. Przeciążenie operowanego obszaru może prowadzić do powikłań, takich jak przepukliny, rozejście się rany czy inne uszkodzenia.

Po pierwszych dwóch tygodniach, jeśli proces gojenia przebiega prawidłowo i zgodnie z oczekiwaniami, lekarz może zezwolić na stopniowe zwiększanie aktywności fizycznej. Nadal jednak zaleca się ostrożność, z limitem dźwigania ciężarów do około 10 kilogramów. Ważne, aby słuchać swojego ciała i zwracać uwagę na jakiekolwiek sygnały, takie jak ból czy dyskomfort. Mogą wskazywać, że dana aktywność jest nadal zbyt obciążająca.

Z biegiem czasu, gdy ciało dalej się goi, pacjenci mogą zwiększać obciążenie, ale powinni to robić pod ścisłym nadzorem lekarza. Po upływie około sześciu tygodni zazwyczaj można wrócić do większości normalnych aktywności, w tym do podnoszenia ciężarów do 20 kilogramów, o ile ich stan zdrowia na to pozwala. Jednak do pełnej aktywności, takiej jak ciężki trening siłowy, powrót będzie możliwy dopiero po kilku miesiącach.

Powrót do pracy po operacji bariatrycznej zależy m.in. od rodzaju wykonanej operacji, tempa gojenia się rany, ale także charakteru wykonywanej pracy. Mniej inwazyjne procedury, takie jak laparoskopowa sleeve gastrectomy, pozwalają na szybszy powrót do normalnych aktywności niż bardziej skomplikowane operacje jak bypass żołądkowy.

Sposób odżywiania po operacji bariatrycznej ulega znaczącym zmianom, które są niezbędne do osiągnięcia i utrzymania pożądanych efektów zabiegu. Pacjenci nie będą mogli jeść „normalnie” w tradycyjnym rozumieniu, co oznacza konieczność stałej modyfikacji swoich nawyków żywieniowych.

Po operacji bariatrycznej żołądek pacjenta jest znacznie mniejszy, co oznacza, że należy ograniczyć ilość spożywanego pokarmu na jedną porcję. Typowe porcje będą się mieścić w małej miseczce. Zaleca się, aby pacjenci jedli kilka (zwykle 5-6) małych posiłków dziennie, co pozwala na zachowanie energii i zapobiega uczuciu głodu.

Po operacji bariatrycznej konieczne jest skoncentrowanie się na wysokobiałkowych posiłkach, które pomagają w utrzymaniu masy mięśniowej podczas utraty wagi. Pacjenci powinni również ograniczyć spożycie prostych węglowodanów i tłuszczów, które mogą prowadzić do szybkich wahań poziomu cukru we krwi i są wysoko kaloryczne. Należy również spożywać pokarmy bogate w witaminy i minerały.

Ważny jest również sposób jedzenia. Pacjenci muszą nauczyć się jeść bardzo powoli i dokładnie żuć każdy kęs, co jest kluczowe do uniknięcia dyskomfortu, wymiotów lub nawet zablokowania żołądka, zwłaszcza w początkowym okresie po operacji. Odradza się spożywania płynów z pokarmami, ponieważ mogą spowodować zbyt szybkie przejście pokarmu przez żołądek i zwiększyć uczucie głodu.

Ponieważ operacja bariatryczna mogą utrudniać wchłanianie niektórych składników odżywczych, takich jak żelazo, wapń, witamina B12 czy witamina D, konieczna może być ich suplementacja po operacji bariatrycznej.

Operacja bariatryczna może również wpłynąć na relację pacjenta z jedzeniem. Wielu pacjentów doświadcza zmian w apetycie i preferencjach smakowych. Ponadto poradzenie sobie z efektami operacji może wymagać wsparcia psychologicznego.

Operacja bariatryczna to poważny zabieg, który może znacząco zmienić życie pacjentów, przynosząc nie tylko utratę masy ciała, ale również wymagając trwałych zmian w codziennym funkcjonowaniu i nawykach. Powrót do pracy, sposoby odżywiania, aktywność fizyczna oraz ogólna adaptacja do nowego trybu życia wymagają zaangażowania, świadomości i często wsparcia ze strony profesjonalistów oraz bliskich. Operacja bariatryczna nie jest więc „szybkim rozwiązaniem”, ale początkiem drogi, podczas której trzeba nauczyć się nowych sposobów jedzenia czy ograniczeń w aktywności fizycznej. 

Źródła:
1. Jeznach-Steinhagen A., Bień K.: Zalecenia dietetyczne dla osób po operacjach bariatrycznych. Med. Metabol. 2007; 11: (1): 81–85
2. Głuszek S., Sławeta N.: Niepożądane następstwa wczesne i odległe chirurgicznego leczenia otyłości. Post. Nauk Med. 2009; 22: (7): 514–523
3. Tack J.: Complications of bariatric surgery: dumping syndrome, reflux and vitamin deficiencies. Best Pract. Res. Clin. Gastroenterol. 2014; 28: 741–749
4. Podgórska L., Paśnik K.: Rola dietetyka w prowadzeniu chorego leczonego bariatrycznie. Piel. Zdr. Publ. 2014; 4: 277–283